แก้วโป่งข่าม

แก้วโป่งข่าม ก็คือ หินควอทซ์ (Quartz) หรือที่เรียกกันว่า "หินเขี้ยวหนุมาน" ที่เรียกว่าหินเขี้ยวหนุมานนั้น สืบเนื่องมาจากลักษณะการก่อกำเนิดภายใต้พื้นผิวดิน ซึ่งลงตัวกันอย่างเหมาะเจาะกับรูปลักษณ์และคุณสมบัติของตัวเอง อันเปรียบได้กับเขี้ยวของ "หนุมาน" ที่ทรงอิทธิฤทธิ์

               แก้วโป่งข่าม หรือหินควอทซ์นั้น เป็นผลึกของหินปูนที่มีแร่ซิลิกาปนอยู่จำนวนมาก ซึ่งคุณสมบัติของแร่ซิลิกา คือความสามารถในการปะจุพลังงานไว้ในตัว และคายพลังงานออกมารอบ ๆ ตัวเองได้

http://www.soiyprakhaew.com/

 

ความเป็นมาของ แก้วโป่งข่ามขุมแก้วแม่แก่ง

คัดเลือกบางตอนมาจาก   คู่มือแก้วโป่งข่ามฉบับวชิรเป๊กสูตร อ.ศักดิ์ รัตชัย,   2514

    

คำว่า แก้วโป่งข่าม  หมายเอาหินแก้วจากบริเวณดอยต่างๆที่เกี่ยวข้องกับเรื่องของดอยโป่งหลวงในเขตตำบลแม่ถอด   อำเภอเถิน จังหวัดลำปาง  

   

        แหล่งกำเนิดคือบริเวณเทือกดอยขุนแม่อาบ   และขุนแม่อวม ขุนดอยต่างๆ     อันมีด้วยห้วยออกรู ดอยแม่ผางวง ดอยห้วยมะบ้า ดอยห้วยตาด   ดอยโป่งหลวง ดอยห้วยกิ่วตู่ ดอยโป่งแพ่ง ดอยห้วยตาด และดอยผาแดง   ในเทือกดอยขุนแม่อาบได้ให้กำเนิดแต่ดอยห้วยออกรูของดอยขุนแม่อาบส่วนน้ำห้วยแม่เตินกำเนิดแต่ดอยผาแดงระหว่างดอยขุนแม่อวบ และดอยขุนแม่อาบติดต่อกัน   เทือกเขาดังกล่าวคือ เขตดอยพันวาที่กั้นแนวระหว่างเมืองเถิน   เมืองลี้เขตจังหวัดลำพูน    

  โดยที่อาณาเขตของบ่อแก้วโป่งข่ามที่เลื่องลือ   อยู่ในตอนลุ่มดอยขุนแม่อาบและจอมดอยผาแดงอันเป็นใหญ่ในจอมดอยทั้งปวงในละแวกนั้น   กำเนิดเรื่องราวอันศักดิ์สิทธิ์ของแก้วโป่งข่าม  อยู่ใศูนย์กลางพื้นที่ ซึ่งเรียกกันว่าดอยโป่งหลวง   อันให้กำเนิดห้วยโป่งระหว่างช่องดอยโป่งหลวงและโป่งแพ่งติดต่อกัน   ห้วยโป่งไหลรวมสมทบกับห้วยมะบ้า   และห้วยแม่ผางวงลาดลงสู่บริเวณบ้านนาบ้านไร่รวมกับห้วยบ่อช้างล้วง น้ำห้วยแม่แก่ง   ลำน้ำห้วยแม่แก่งก็ไหลขนานกันคนละฟากดอย   ไปพบแม่น้ำวังที่บ้านสบเตินและบ้านสบแก่งของแม่น้ำวัง   ซึ่งแม่น้ำวังก็เป็นเส้นโลหิตใหญ่ของจังหวัดลำปางและอำเภอเถินนี้ด้วย

เฉพาะห้วยแม่แก่ง   ที่จริงก็เป็นเพียงลำห้วยเล็กๆที่แทบมองไม่เห็นน้ำเมื่อเข้าฤดูแล้ง   แต่ด้วยระบบชลประทานแบบเหมืองฝายของชาวบ้านน้ำแม่แก่งได้มีส่วนป้อนน้ำเลี้ยงพื้นนาเขตบ้านเวียง   บ้านอุมลอง บ้านล้อมแรด บ้านท่านาง และบ้านสบคือของตำบลล้อมแรด   อันเป็นตำบลในเขตตั้งที่ว่าการอำเภอเถิน   ทั้งหมดอยู่ฝั่งตะวันตกของแม่น้ำวัง  ตำบลแม่ถอด อยู่เหนือสุดของอำเภอเถิน   และตัวอำเภอเถิน ก็อยู่ใต้สุดของแผนที่จังหวัดลำปาง

     

คำว่า โป่งข่าม   

คำว่า โป่ง   ตามพจนานุกรมหลักภาษาไทยพายัพ เรียบเรียงโดยพระธรรมราชานุวัตร ราชบัณฑิตยสถานจัดพิมพ์ในปี พ.ศ. ๒๕๐๒ แปลคำว่าโป่งดิน คือดินโป่ง   โป่งน้ำคือน้ำโป่ง มิได้แปลคำว่าโป่งโดยเฉพาะส่วนพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.   ๒๔๙๓ แปลคำว่า โป่งดิน คือดินที่มีเกลือโป่งน้ำคือช่องดินที่มีน้ำพุขึ้นมา คำว่า   ?โป่ง? หมายถึง  ของที่พองลม     เรียกผีที่อยู่ตามดินโป่งว่า  ผีโป่ง  เรียก   ป่าที่ดินโป่ง  ว่า  ป่าโป่ง

คำว่า ข่าม   หมายถึงการอยู่ยงคงกระพัน

 แต่เมื่อคำว่า โป่งข่าม  มารวมกันจะแปลอย่างไรจึงจะกะทัดรัดที่สุดเล่า     

บริเวณป่าตามขุนดอยแม่แก่ง   มีดินโป่งอยู่หลายแห่งก่อนที่จะถึงบริเวณที่เรียกว่าโป่งหลวง   แหล่งกำเนิดชื่อโป่งข่ามมีโป่งแกอยู่ด้านซ้ายมือ โป่งแพ่ง โป่งแม่ล้อม   อยู่ถัดๆไปล้อมรอบบริเวณที่เรียกว่าโป่งหลวง   พระฤๅษีที่อยู่ในป่ามักอาศัยถ้ำและอยู่ได้ด้วยการอาศัยเกลือจากดินโป่งด้วย   ที่เขตน้ำแม่แก่งของตำบลแม่ถอดนี้   มีถ้ำอยู่ถ้ำหนึ่งอาจจะเคยเป็นที่อยู่ของพระฤๅษีในสมัยโบราณ   ปัจจุบันเป็นวัดขึ้นแล้วชื่อ วัดสุขเกษม   ยังมีตำบลที่อยู่ติดกับตำบลแม่ถอดชื่อตำบลนาโป่ง   แต่โดยบริเวณโป่งหลวงอันเป็นที่มีสัตว์ลงกินดินโป่งมากเป็นพิเศษ และ   มีกิติศัพท์ในเรื่องราวความข่ามคงต่างๆ อาจจะหมายถึง บริเวณโป่งดินที่เคยข่าม ก็ได้   ทั้งนี้ก็เพราะคำว่าโป่งนี้ หมายถึงสิ่งที่ผุดขึ้นมาได้ด้วย เช่นโป่งน้ำพุร้อน   ที่จังหวัดเชียงราย   ไส้เทียนที่ลงยันตคาถาเรียกว่าโป่งเทียนดินที่เป็นพิษต่อการเจริญเติบโตของพืช   เช่นบริเวณสถานที่เรียกว่าโป่งแห้งในเขตตำบลบ้านเป้า อำเภอเมืองลำปาง   หมายถึงที่ผุดขึ้นมาของดินพิษ หินที่มีเนื้ออ่อนทำหินลับมีดได้   เช่นหินในเขตอำเภอแจ้ห่ม จังหวัดลำปาง เรียกว่าหินโป่ง ซึ่งในตำบลแม่ถอดนี้   ยังคงใช้หินโป่งของอำเภอแจ้ห่มเจียระไนแก้วโป่งข่ามอยู่เสมอ   แหล่งแก้วตำบลแม่ถอดเป็นแก้วหินที่งอกอยู่ใต้ผิวดินในลักษณะสิ่งที่ผุดขึ้นมาโดยช่องร้าวของพิภพ   เมื่อมีสิ่งมีค่าหาได้ยากผุดขึ้นมาได้เช่นนี้   และมีเรื่องราวของความข่ามคงเล่าสืบกันมาก็อาจจะตีความหมายด้วยวิธีแปลอย่างสละสลวยได้อีกว่าแหล่งที่ผุดขึ้นมาแห่งความข่ามคง   ในสภาพสถานที่นั้นเป็นโป่งแก้วอันล้ำค่าอีกด้วย